تفاوتهای ترس و اظطراب

 گر چه عمدتا ترس و اضطراب به صورت مترادف به کار می روند، اما روانشناسان در زمینه بالینی بین آن ها فرق می گذارند. اضطراب (Anxiety)  هشداری است که فرد را گوش به زنگ می کند; یعنی به فرد هشدار می دهد که خطری در راه است.  ترس (fear) نیز هشداری است که فرد را گوش به زنگ می کند اما وجه تمایز آن از اضطراب این است که در پاسخ به خطری معلوم، بیرونی و معین ایجاد می شود، حال آن که اضطراب در پاسخ به تهدیدی  پیدا می شود که نامعلوم، درونی و مبهم است و گاها از  تعارض منشا گرفته است. هنگامی که در برابر یک سگ وحشی یا یک اتومبیل پر سرعت قرار می گیریم دچار حالت ترس، و زمانی که به دلیل دیر کردن دوست خود آشفته ایم و غرق در خیال، دچار حالت اضطراب می شویم. به معنای دیگر محرک ترس، کاملا  مشخص و عینی است و تا حد زیادی به زمان حال مربوط است، در حالی که محرک اضطراب مبهم، کلی و متعلق به آینده است. فی الواقع اضطراب  فاصله  و شکاف میان حال و آینده است. انسان بدان دلیل مضطرب می شود که وضعیت  موجود را رها می کند و درباره نقش های احتمالی ای که در آینده ایفا خواهد کرد، به تفکر می پردازد. چنان چه فرد در زمان حال به سر برد
      - یعنی در این جا و اکنون- مضطرب نخواهد شد. دکتر شریعتی در کتاب هبوط دقیقا در همین رابطه و با نگاهی پر تامل به ذات زندگی می نویسد:«اضطراب ها، زاییده انتظار ها است»

خبر جدید:دوستان عزیز اگر موافق هستید مظوع را عوض کنم نظر دهید 

کارکردهای انطباقی اضطراب

 با این همه اضطراب به خودی خود چیز بدی نیست و حتی در حد خفیف کاملا مطلوب است چرا که فرد را برای برنامه ریزی و آینده نگری آماده می کند. گفته می شود که اگر اضطراب نبود، هیچ یک از ما از پشت میزمان بلند نمی شدیم! بنابراین اضطراب باعث می شود فرد برای پیشگیری از خطرات و تهدید های آینده یا دست کم، جهت تخفیف عواقب آن ها کاری بکند; به هر حال زندگی آبستن حوادث است و در وقت مقرر بر سرما خواهد ریخت. سخت کوشی با هدف کسب آمادگی برای امتحان، جا خالی دادن وقتی که توپی را به طرف ما پرتاب کرده اند، خزیدن در رختخواب پس از اعلا م خاموشی در سربازخانه جهت پیشگیری از مجازات! و دویدن برای  رسیدن به آخرین قطاری که ما را به مقصد می رساند، همگی نمونه هایی از محدود ساختن خطر و تهدید در زندگی روزمره است. یعنی اضطراب فرد راگوش به زنگ می کند تا اقداماتی انجام دهد که از خطر جلوگیری شود.

      اضطراب طبیعی در مقابل اضطراب مرضی

      هر کسی دچار اضطراب می شود و در آن تشویش فراگیر، ناخوشایند و مبهم است که اغلب علا یم دستگاه عصبی خودکار با آن همراه است. برخی از این علا یم شامل سردرد، تعریق، تپش قلب، احساس تنگی  در قفسه سینه و ناراحتی مختصر معده می شوند.
      فرد مضطرب ممکن است احساس بی قراری هم بکند که نشانه اش این است که نمی تواند به مدت طولا نی یک جا بنشیند یا بایستد. مجموعه علا یمی که در حین اضطراب وجود دارد اغلب در هر فرد به گونه ای متفاوت از دیگران است. افراد همچنین با روش های مختلفی با اضطراب طبیعی خود کنار می آیند: برخی کاغذ روی میزشان را دایما تا می کنند و یا با خودکار روی آن شکل های چند ضلعی می کشند. (چرا که گفتیم اضطراب اساسا مبهم و فاقد ساختار است; بنابراین فرد با کشیدن این اشکال به ماهیت نامعلوم و ساختار نایافته زندگی، جهت، نظم و ساختار می بخشد). عده ای دیگر ترانه ای را که از حفظ هستند به صورت مکرر تکرار می کنند و عده ای دیگر هم به خوردن افراطی روی می آورند!
      اما اضطراب، گاها از حد طبیعی خودخارج می شود و چنان شدید می شود که توانایی عمل کردن در زندگی روزمره را  مختل می کند. مشخصه اضطراب مرضی، واکنش های جسمانی و روانی شدید است; به گونه ای که افراد مبتلا  به اختلا ل های اضطرابی (Disirbers Anxiety)  در اثر احساس های مزمن و شدید اضطراب درمانده می شوند.

                                                           انواع اختلا لا ت اضطرابی

 اختلا لا ت اضطرابی شامل 5 تشخیص عمده می باشند:
       1- اختلا لا ت فوبیک: فوبی ها، ترس های نا معقول و شدیدی هستند که زندگی طبیعی فرد را مختل می کنند و خود فرد هم می داند که ترسش غیر طبیعی است. ترس از حیوانات، بلندی، فضاهای بسته مثل آسانسور، خون، جراحت، تزریق و... نمونه هایی از فوبی ها هستند.
      2- اختلا ل وحشت  (Panic): بیماران مبتلا  به حمله های وحشت زدگی از حملا ت متناوب، ناگهانی و غیر قابل اجتناب شدید در رنج هستند. احساس ذهنی  «ترس از مردن یا دیوانه شدن» در حمله های وحشت زدگی شایع است.
      3- اختلا ل اضطراب فراگیر یا منتشر: در این اختلا ل فرد از اضطراب دایمی و نگرانی مداوم (برخلا ف وحشت زدگی که فرد گاها و شدیدا مضطرب می شود) در رنج است و غالبا دلیل خاصی هم برای نگرانی خود ندارد. این نوع اضطراب را به این دلیل که همیشه با فرد همراه است، گاها اضطراب شناور می نامند.
      4- اختلا ل وسواس فکری- عملی: افراد مبتلا  دارای افکار ناخواسته و مزاحم هستند و برای اجرای تشریفات کلیشه ای- مثل 10 بار دست شستن- احساس  فشار و اجبار می کنند تا مبادا اضطراب  هولناک بر آن ها غلبه یابد. وسواس هم زندگی فرد مبتلا  و هم زندگی اطرافیان وی را مختل می کند.
      5- اختلا ل فشار روانی پس از سانحه: در افرادی تشخیص گذاری می شود که رویداد آسیب زدایی را تجربه کرده اند که موجب پریشانی شدید در آن ها شده است. این رویداد آسیب زا می تواندحوادث طبیعی مانند سیل و زلزله باشد یا اینکه فرد شاهد مرگ خشونت بار یکی از عزیزان خود باشد. این اختلا ل با نشانه هایی نظیر تجربه مجدد آسیب، افزایش برانگیختگی و کرختی عاطفی مشخص می شود.
      اختلا لا ت اضطرابی از شایع ترین طبقات اختلا لا ت روانی است. گزارش شده است که از هر چهار نفر یکی، واجد معیارهای تشخیص دست کم یک اختلا ل اضطرابی است. زنان با شیوع مادام العمر30/5   درصد در مقایسه با  مردان، با شیوع مادام العمر 19/2 درصد، بیشتر ممکن است دچار یک اختلال اضطرابی شوند. در این جا به دلیل شیوع بالا ی اختلا ل ا ضطراب فراگیر، تنها به توضیح این نوع اضطراب می پردازیم و در فرصت های دیگر انواع اضطراب را بررسی خواهیم کرد.

شخص مبتلا  به اختلا ل اضطراب فراگیر (GAD) همواره در رابطه با موضوعات جزیی شدیدا مضطرب می شود. یک فرد طبیعی گهگاه نگران می شود اما بیماران مبتلا  به این اختلا ل، نگرانی های مزمن دارند. آن ها ساعت ها راجع به گستره وسیعی از موضوعات مختلف احساس نگرانی می کنند و این دلشوره ها را اموری مهارناپذیر می دانند. این نوع اضطراب که در اکثر روزها وجود دارد با برخی علا یم زیر شناخته می شود:
      بی قراری یا احساس دلواپسی مداوم، زود خسته شدن، دشواری در تمرکز، تحریک پذیری و مشکل در کنترل خشم، تنش در عضلا ت و به هم خوردن خواب. این افراد که اغلب اوقات مستعد احساس بی قراری و هیجان زدگی هستند، به سختی می توانند تمرکز کنند و حتی گاهی احساس می کنند ذهنشان تهی است و مغزشان کار نمی کند. هنگام شب به سختی می توانند به خواب بروند، گاها در طول شب به کرات بیدار می شوند، در طول روز احساس می کنند خواب شب قبل ترمیم کننده نبوده و احساس خستگی، تحریک پذیری و ناآرامی دارند. اغلب این افراد همزمان به افسردگی نیز دچار هستند. شایع ترین علا ئم جسمی در این اضطراب عبارتند از: لرزش،  بی قراری، سردرد، کوتاه شدن تنفس، تعریق مفرط، تپش قلب و علا ئم مختلف گوارشی. بیمار دچار  GAD معمولا  به خاطر علا متی جسمی، سراغ پزشک عمومی یا متخصص داخلی می رود. حالت دیگر آن است که بیمار به خاطر علا مت خاصی مثل اسهال مزمن به سراغ متخصص دیگری جز روانپزشک برود. در هر حال، اغلب اختلا ل طبی خاصی پیدا نمی شود و از این جا به بعد، دکتر رفتن بیماران صورت های مختلفی پیدا می کند. بسیاری از مبتلا یان اظهار می کنند که در سراسر زندگی به آن دچار بوده اند با این حال، اضطراب مذکور معمولا  از اواسط دوران نوجوانی آغاز می شود و به نظر می رسد که رویدادهای تنش زای زندگی در ایجاد آن نقش داشته باشند.
      نکته نهایی این که علی رغم نشانه های متعدد این اختلا ل،  انجمن روانپزشکی آمریکا، نگرانی (worry) را ویژگی اصلی و غالب اختلا ل اضطراب فراگیر دانسته است. نگرانی را به عنوان یک فعالیت غالبا کلا می و مفهومی که هدفش مسئله گشایی است تعریف کرده اند. به عبارت ساده تر نگرانی شامل «مرور مکرر» خطرات یا مشکلا ت احتمالی، بدون رسیدن به یک راه حل رضایت بخش می باشد و غالبا شامل افکاری می شود که حالت مفهومی یا کلا می دارند.